Héél bijzonder is de plek, waar deze voormalige Nederlands Hervormde Kerk in de nabijheid van Delfzijl, in de tijd is komen te staan. Midden tussen de chemie.
De voormalige Nederlands Hervormde Kerk van het verdwenen Groninger dorp Heveskes is een van de zeer weinige nog overgebleven historische gebouwen in de Delfzijlster Oosterhoek, die verder bestaat uit het Chemiepark Delfzijl, het industriegebied Ooterhorn en een gedeelte van de haven van Delfzijl.
Het oudste gedeelte van het romanogotische kerkgebouw is het benedendeel van de toren uit 1200. De noordelijke schipmuur van het eenbeukig rechtgesloten zaalkerkje zelf is uit de periode 1250-1270. In de Tachtigjarige Oorlog werd de kerk door gevechtshandelingen in 1584 beschadigd. Bij het herstel in de jaren 1595-1604 werd het kerkje iets korter en smaller. De klokkenstoel met een kerkklok, diameter 107 cm, van de klokkengieter Nicolaes Sickmans werd in 1634 geplaatst.
Sinds de Reformatie behoorde het kerkje tot de Nederduits Gereformeerde Kerk (later Nederlanse Hervormde Kerk). In 1778-1780 vond een ingrijpende wijziging plaats, waarbij het westfront van de toren en de naaldspits tot stand kwamen en de muren beklampt werden. Een gedenksteen vermeldt dat dit gebeurde in opdracht van de familie Rengers, een vooraanstaand Gronings jonkeersgeslacht. In 1781 werd een nieuwe preekstoel met fraai houtsnijwerk van Abraham Bekenkamp geïnstalleerd. In 1888 vervaardigden de orgelbouwers Luitjen Jacob van Dam & Zonen een nieuw kerkorgel.
In de jaren 1955-1975 werd de Oosterhoek grotendeels ontvolkt als gevolg van het oprukken van chemische industrie en de aanleg van de Oosterhornhaven. De bewoners moesten gedwongen verhuizen en het dorp Heveskes werd gesloopt, behalve een boerderij en het kerkje, dat aan een goederenspoorlijn kwam te liggen. Bij gebrek aan een kerkgemeente werden er geen diensten meer gehouden en het werd met de monumentenstatus eigendom van de Stichting Oude Groninger Kerken. De verwaarloosde kerk werd van zijn interieur ontdaan en in een gefaseerd proces gerestaureerd. Het orgel werd in 1975 verplaatst naar de kerk van Uitwierde en de preekstoel ging naar de kerk van Engelbert. Het kerkhof aan de voorzijde, met enkele grafzerken uit 1681, werd in 2002 gerestaureerd.
In 2007 opperde Groningen Seaports, de beheerder van het industriegebied, het middeleeuwse kerkje te verplaatsen naar de wierde van het eveneens grotendeels gesloopte buurdorp Weiwerd, , waar het een ontmoetingscentrum zou moeten worden voor een gepland bedrijventerrein Delfoord. De verhuizing zou technisch mogelijk zijn doordat de kerk niet op palen is gebouwd, maar op een plaat van keileem. Het toenmalige CDA-Tweede Kamerlid Rikus Jager steunde het plan, maar het werd afgewezen door de Stichting Oude Groninger Kerken. Zij is van mening dat dit vroeg 13e-eeuwse rijksmonument, waaraan door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een “zeer hoge cultuurhistorische waarde” wordt toegekend, juist op de oorspronkelijke plek de herinnering aan de verdwenen dorpsgemeenschap levend houdt. Bovendien gaat het om beschermd landschappelijk gebied.
Bron: Wikipedia