Er zijn veel instanties betrokken bij het oplossen van de problemen door de aardbevingen in Groningen. Dit systeem van aanpak is complex en zorgt voor veel belemmeringen. Dat vertellen professionals op verantwoordelijke functies in dit systeem. Zij ervaren ze hun werk als veeleisend en soms ‘gekmakend’. Dit concluderen prof. dr. Tom Postmes en dr. Katherine Stroebe van de Rijksuniversiteit Groningen, op basis van een nieuw onderzoek van Gronings Perspectief.
Er zijn 33 professionals geïnterviewd voor het onderzoek, dat is uitgevoerd in opdracht van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Behalve bij de opdrachtgever werken zij onder meer bij ministeries, provincie, gemeenten, Instituut Mijnbouwschade Groningen, NCG en Staatstoezicht op de Mijnen. De professionals kregen de vraag voorgelegd wat zij vinden van het functioneren van het systeem waarmee de aardbevingsproblematiek wordt aangepakt.
Betrokken en gefrustreerde professionals
De professionals zeggen met ziel en zaligheid te werken om het goede voor bewoners te doen. Er is onderling veel respect en ze zien de samenwerking overwegend als positief. Maar zij ervaren hun werk ook als veeleisend en soms ‘gekmakend’. Postmes: “Bij de meesten kruipt dit probleem onder de huid. Ze werken keihard, maar komen slechts met heel kleine stapjes vooruit. Zij kunnen afspraken niet nakomen en kunnen dat bewoners niet uitleggen, tot ieders grote frustratie.”
Systeem, uitvoering en bewoners
Professionals schetsen een ‘ongelofelijk ingewikkelde’ opgave met ‘immense problemen’. Zij signaleren heel veel belemmeringen. Zij beschrijven dat instanties verschillend denken over de opgave. Tussen instanties zien professionals belangenverschillen, onduidelijkheid over verantwoordelijkheden en een gebrek aan regie. Er worden veel verschillende expertises samengebracht, maar die botsen en gaan nogal eens voorbij aan de behoeften van bewoners en aan ingewikkelde situaties die in de praktijk voorkomen. Dichter bij de uitvoering zeggen professionals dat bureaucratisch toezicht en voortdurend veranderende regels een groot obstakel zijn. Veel van hen vinden het systeem te ingewikkeld en te groot. Zij zien dat bewoners vaak achterop raken.
Veel vragen, één aanbeveling
Op basis van hun constateringen hebben de onderzoekers dertien vragen over het systeem gesteld. Enkele voorbeelden: wordt het beter met minder instanties en meer regie? Zijn juridische zorgvuldigheid, een strak financieel kader en snelle uitvoering verenigbaar? Kunnen inzichten van bewoners en inzichten uit de uitvoering een centralere rol krijgen in beleid en aanpak? Postmes: “Ons rapport over de versterking van 17 december ging over de uitvoering van de versterkingsoperatie. Dit rapport kijkt naar het systeem er omheen. De meeste professionals die we spraken signaleren niet alleen grote problemen, maar expertisegebieden en instanties zijn het ook onderling oneens over oplossingen. Omdat zij er toch samen uit moeten komen doen we maar één aanbeveling: om samen het systeem door te lichten.”
Gronings Perspectief
Gronings Perspectief is een samenwerkingsverband tussen de RUG, de GGD Groningen en het Sociaal Planbureau Groningen. De onderzoekers worden bijgestaan door een begeleidingscommissie met gemeenten, GGD, Groninger Bodembeweging, Groninger Gasberaad, Nationaal Coördinator Groningen, Provincie Groningen, Veiligheidsregio Groningen, Vereniging Groninger Dorpen en wetenschappelijke experts.
Onderzoeksteam
Het team van dr. Stroebe en prof. dr. Postmes onderzoekt sinds 2016 gezondheid, veiligheidsgevoel en toekomstperspectief van inwoners van alle gemeenten in het gaswinningsgebied, in opdracht van de Nationaal Coördinator Groningen. Een panel Groningers vult periodiek een vragenlijst in over veiligheid, gezondheid en toekomstperspectief. Alle bevindingen van Gronings Perspectief worden gepubliceerd op www.groningsperspectief.nl