grote markt tijdens oorlog
Het is jammer dat de activiteiten rond de bevrijding van Groningen op 16 april 1945 zijn uitgesteld naar volgend jaar, maar dat betekent niet dat je toch wel even stil moet staan bij deze gebeurtenissen. Per slot van rekening was het een feestelijke dag en werd de aftocht van de Duitse bezetters door de Canadese en Poolse bevrijders groots gevierd.
Dat zegt publicist Johan van Gelder naar aanleiding van zijn laatste uitgave ‘De Weg van de Vrijheid’ waarin hij de bevrijdingsgeschiedenis van (Noord-) Nederland ter gelegenheid van ‘75 jaar bevrijding’ heeft opgetekend.
Van Gelder volgde het spoor van de Canadezen terug naar Normandië, waar ze op D-Day aan land kwamen. Wat hem sterk bewoog, waren de massa aan graven van gesneuvelde soldaten en de pijn en verdriet die dat onder de mensen teweeg heeft gebracht. Dat besef maakte hem nog meer bewust van het gevoel vrij te zijn en riep dankbaarheid en waardering op naar de geallieerden toe die hun levens voor zijn vrijheid hebben geriskeerd en opofferden.
Opvallend in 2020 waren naar zijn mening de excuses van premier Mark Rutte voor de Joodse gemeenschap die hij aanbood voor de ambtelijke medewerking aan de deportatie van de Joodse Nederlanders, die werden vermoord in de Duitse vernietigingskampen. Daaronder bevonden zich ook veel leden van de familie Van Gelder.
Het boek werd tevens in het Engels vertaald met als titel ‘The Road of Freedom’. Volgens hem is dat belangrijk geweest, omdat daarmee ook voor bijvoorbeeld Canadese veteranen en nabestaanden nog verborgen delen van de oorlogsgeschiedenis inzichtelijk worden gemaakt.
Van Gelder: ‘Punt is wel dat zonder de offers van de oude generatie de jonge generatie niet in vrede en vrijheid kunnen leven. Nationale Dodenherdenking en Bevrijdingsdag kunnen echter niet voorkomen dat vrede en veiligheid kwetsbaar zijn en iedere dag onder druk staan.
Gek genoeg lijkt daar nu op een vreemde manier een kentering in te zijn ontstaan door de uitbraak van het coronavirus, waardoor de mensen anders tegenover elkaar zijn gaan staan. Meer in positieve zin. De Duitse Bondskanselier Merkel van Duitsland heeft dat mooi verwoord: ‘De bestrijding ervan is sinds de Tweede Wereldoorlog de grootste uitdaging die afhangt van gemeenschappelijke solidariteit.’
Van Gelder: ‘Hoe het ook zij: Ik steek de vlag van de gemeente Groningen uit.’