Het Fochteloërveen is een 2500 ha groot natuurgebied op de grens van de Nederlandse provincies Friesland en Drenthe, bij het dorp Veenhuizen. Het geldt als één van de weinige en best bewaarde hoogveengebieden in Nederland en zéér de moeite waard eens te bezoeken.

Het gebied is een restant van het uitgestrekte Drents-Friese hoogveengebied, dat sedert 1660 grotendeels is afgegraven (met name de Smilder venen aan de Drentse Hoofdvaart).

Dat het gebied bewaard is gebleven geldt als een historisch toeval en mogelijk een gevolg van de geïsoleerde ligging op een provinciegrens. Pas laat werd een vrij beperkt kanalenstelsel aangelegd, zodat veel veen is blijven liggen en zich zelfs altijd een kleine ‘actieve’ hoogveenkern heeft kunnen handhaven.

Het Fochteloërveen is een kerngebied in de Ecologische hoofdstructuur,, een (door Europa beschermd) Natura 2000-gebied. Van het gebied is ca. 1100 ha eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten,, dat samen met de ca. 1400 ha van Staatsbosbeheer wordt beheerd.

Om de groei van hoogveen te bevorderen is het gebied vernat door de aanleg van damwanden, het dempen van sloten en het plaatsen van stuwen. Ook wordt rondom het eigenlijke natuurgebied een bufferzone ingericht. Vanouds ligt aan de noordzijde reeds het bosgebied Bankenbos en de Kolonie Veenhuizen. Naar het zuiden en oosten toe, bij Fochteloo en Ravenswoud, worden landbouwgronden ingericht als natuurgebied, hetgeen voor de waterbeheersing als onmisbaar geldt en veel kansen biedt voor de fauna. Het gebied is beperkt toegankelijk. Er loopt een fietspad over een zandrug door het gebied en er zijn enkele voetpaden. Er staat een vogelkijkhut en nabij Ravenswoud staat een bijzondere uitkijktoren vanwaar je een prachtig uitzicht hebt over het natuurgebied.

Onderzoek in 2004 heeft uitgewezen dat de vernatting goed is geweest voor de plantengroei. Het, in Nederland uiterst zeldzame, bruin veenmos is terug. Het pijpenstrootje, een bruingele, grasachtige plant die de overhand kreeg toen het veen uitdroogde, krijgt steeds minder ruimte. Hiervoor in de plaats komen nu het eenarig wollegras en de lavendelhei.

In het Fochteloërveen heeft in 2001 voor het eerst in 250 jaar een succesvol broedgeval van de Europese kraanvogel (Grus grus) plaatsgevonden. Dit heeft in de jaren daarna een vervolg gekregen.

Bron: Wikipedia