Het Pieternellagasthuis is een gasthuis en hofje in de Grote Leliestraat in de Hortusbuurt nabij het centrum van Groningen. In 1870 besloot Ludewé Vink, weduwe van Antoni Janson, tot stichting van het gasthuis. Dit ter nagedachtenis aan haar overleden drie echtgenoten en twee kinderen, een zoon genaamd Pieter en een dochter genaamd Pieternella. Dit verklaart de naam van het gasthuis. In 1871 kocht Ludewé Vink een terrein aan de Grote Leliestraat met o.a. een huis, een stal en een grote tuin. Twee jaar later liet ze de gebouwen slopen en gaf opdracht tot de bouw van 21 kleine woningen. In 1877 overleed Ludewé Vink, enkele maanden daarna was de stichting van het gasthuis officieel een feit.
De voorwaarden om in het gasthuis te mogen wonen waren vrij streng: men moest een ‘voorbeeldige levenswandel’ hebben. Dat hield in dat men bijvoorbeeld geen overlast mocht veroorzaken en zich niet mocht vergrijpen aan alcohol. Bovendien kregen schippers voorrang voor een woning in het gasthuis omdat Janson -de laatste echtgenoot van Ludewé Vink- reder was geweest. In de 20e eeuw vervaagden de criteria voor nieuwe bewoners, wel is het zo dat het bestuur van het gasthuis nog steeds beslist over nieuwe bewoners.
In de decennia na de bouw van het gasthuis werd het gasthuis verschillende keren uitgebreid, dit door middel van het aankopen van panden in de directe omgeving (onder meer aan de Havenstraat). Ook werd een pand aan de Noorderhaven aangekocht, waar de zogenaamde voogdenkamer in werd gevestigd. Deze kamer is overigens nog steeds de plek waar het bestuur van het gasthuis vergadert. Eind jaren ’60 werden twee van de oudste gedeelten van het gasthuis gesloopt, en enkele andere woningen werden samengevoegd.
In de tuin van het Pieternella Gasthuis staat een zwart granieten buste van Ludewé Vink, de oprichtster van het gasthuis. Zij verloor tijdens haar leven drie echtgenoten en haar beide kinderen Pieter en Pieternella.
In 1872 stichtte Ludewé uit een deel van haar vermogen een gasthuis voor lidmaten van de Hervormde gemeente. Omdat zij door haar derde huwelijk met een rijke reder uit Emden veel schippersfamilies kende, bepaalde zij in haar testament dat bij voorkeur zeelieden toegelaten moesten worden. Het gasthuis wordt daarom ook wel ‘Schippersgasthuis’ genoemd. In de 20ste eeuw vervaagden de criteria voor bewoners; wel is het zo dat het bestuur van het gasthuis nog steeds beslist over nieuwe bewoners.
De buste is een ontwerp van John Boetes. Boetes woont in het Pieternella Gasthuis, maar verblijft jaarlijks ook langere tijd in het Indiase ‘beeldhouwersdorp’ Mahabalipuram, een stadje met 10.000 inwoners, van wie er zich 2500 beeldhouwer noemen. Boetes maakt zijn beelden in cement en laat deze vervolgens in zwart graniet hakken door de Indiase beeldhouwers.
John Boetes is een markante persoonlijkheid. Al jarenlang ijvert hij voor de realisatie van het naar zijn dochter vernoemde ’Jody Lee’s Universal Peace Place’, een park met beelden van internationale vredestichters. Boetes zou dit park het liefst ergens in Nederland realiseren. Onder de beelden moeder Teresa, Ghandi, John F. Kennedy, Martin Luther King, maar ook sterren als Barbara Streisand, Marilyn Monroe en Madonna. Dertig levensgrote beelden, door de Indiase beeldhouwers in zwart graniet uitgehouwen, zijn al klaar. Met de opbrengst van het Vredespark wil Boetes blinde kinderen in India laten opereren.
Bron: Wikipedia/Staat in Groningen. Alle foto’s Groninger Gasthuizen: klik hier