Demonstreren in Groningen
Cijfers, vrijgegeven door de politie in Groningen, spreken van tussen de 4000 en 5000 mensen die op 7 februari demonstreerden in de Groninger binnenstad tijdens een fakkeloptocht, die via berichtjes in de kranten en op de sociale media onder de aandacht was gebracht. Diegene die meeleefden met de bewoners van het door de gaswinning geteisterde gebied in voornamelijk Groningen, konden op die manier hun steun betuigen. Hoofdpunt in het ‘Acht uur Journaal’ die dag bracht Groningen andermaal in de spotlight.
Het deed me terugdenken aan een demonstratie in 1967 waarbij de benadering van de potentiële deelnemers totaal anders was dan in 2017. Vijftig jaar geleden had je een beperkt aantal uren aan televisieprogramma’s verdeeld over slechts 2 netten. Was er geen regionale televisie en een beperkte zendtijd voor de regionale radio terwijl er ook nog achttien jaar diende gewacht te worden voordat er in Groningen een een lokaal radiostation, Radio Stad, beschikbaar kwam.
Er diende dus in die dagen aan een andere vorm van bekendmaking worden gedaan als het onderwerp niet de maximale aandacht kreeg van de dagbladpers. Zo werd er na de opstand in Griekenland, waar de militaire macht ondermeer een einde maakte aan de parlementaire democratie en de elementaire grondrechten van de burgers werden geschonden, door het actiecomité Griekenland een demonstratie georganiseerd in de stad Groningen.
Na afloop van deze demonstratie was er op 3 juni 1967 vanaf 16 uur een openbare vergadering, die werd gehouden in Het Tehuis, destijds nog gevestigd aan de Lutkenieuwstraat. Ondermeer zou er een onmiddellijk herstel van de democratie worden opgeeist en een en ander werd via advertenties in het Nieuwsblad van het Noorden en de Groninger Gezinsbode aangekondigd.
Niet alleen de aankondiging en de eisen maar ook een demonstratie, die voorafgaand aan de openbare vergadering – vanaf half drie – plaats vond met als startpunt het Hoofdstation, werd meegenomen in de advertentie inclusief de namen van vele bekende en minder bekende personen. Zo werd een aantal professoren genoemd uit die tijd maar ook aan het begin van hun loopbaan staande personen, die gemeld hadden mee te zullen demonstreren en te doneren voor het plaatsen van de advertentie en het huren van een zaal. Zo waren er ondermeer aanwezig de heer J. Wallage namens de Groninger studentenraad, doelman Tonny van Leeuwen en Kees Verhoef, expediteur. Spreker in het Tehuis was Professor Mr. P.J.G. Kapteyn, de voorzitter van het landelijk comité en de heer C. Egas, destijds lid van de Tweede Kamer. Ook was er een optreden van de Griekse student Konstantopolous uit Leiden, die vertelde over zijn persoonlijke ervaringen en was er op Griekenland gerichte poëzie en zang.
Ondanks de grote en zeer informatieve advertentie verschenen op zaterdagmiddag 3 juni 1967 slechts ongeveer 150 personen uit de stad Groningen en het hele land om deel te nemen aan de protestmars door de stad tegen de staatsgreep, die op 21 april van dat jaar in Griekenland werd gepleegd. Het Nieuwsblad van het Noorden meldde op maandag 5 juni ondermeer: ‘Het initiatief tot deze demonstratie, die over het algemeen weinig belangstelling had, werd genomen door het Comité Vrij Griekenland, waarin een groot aantal vooraanstaande personen uit ons land, onder wie Kamerleden, Statenleden, hoogleraren en burgemeesters zich hebben verenigd.’
Andermaal de regionale krant over de toespraak. ‘Hij stelde ondermeer: “Wij willen een dringend beroep doen op de Nederlandse regering en het parlement om op korte termijn stappen te ondernemen, die kunnen leiden tot herstel van de democratie in Griekenland.” De ondertekenaars van het comité waren van mening, dat de parlementaire democratie in Griekenland had opgehouden te functioneren, dat de elementaire grondrechten van de Griekse burgers werden geschonden en dat de gebeurtenissen in Griekenland in strijd waren met het toenmalige Europese verdrag tot bescherming van de rechten van de mens.
Het comité eistte onmiddellijke vrijlating van alle personen die bij de staatsgreep waren gearresteerd; onmiddellijk herstel van democratische grondrechten als vrijheid van meningsuiting; vrijheid van verenigng en vergadering, persvrijheid en onafhankelijke rechtsspraak.
Aan de openbare bijeenkomst in Het Tehuis, werd – volgens de journalist – medewerking verleend door onder meer de cabaretier Ronnie Potsdammer, de Griekse dichter Riekus Waskowsky, die Griekse verzetspoëzie voordroeg en de zangeres Christina Cünne, die liederen zong van Theodorakis. In gebrekkig Engels, waardoor velen de zaal verlieten, vertelde de Griekse student Konstantopoulos uit Leiden over de gevolgen van de staatsgreep in zijn vaderland.
Hans Knot