Het snode plan dat nooit doorgang vond
In Engeland en Amerika zijn er gigantisch grote supermarkten te vinden die vooral zijn gebouwd langs de snelweg, winkels die tot meer dan twintig keer groter zijn dan de huidige grote supermarkten in Nederland. Let wel dat was in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw al het geval. In Nederland zie je weinig van dergelijke uitspattingen wel in de omgeving van de snelwegen op industrieterreinen als het gaat om vestigingen van de MAKRO en de Zweedse gigant Ikea en hier en daar een Albert Heijn.
Maar grootgrutters als Aldi, Lidl en de Jumbo zie je, vanaf de snelwegen, alleen met hun grote distributiecentra. Tenminste als je weet waar deze gevestigd zijn. Niet alle grootgrutters werken met eigen vrachtauto’s voor bevoorrading van de winkels. Als je een vrachtwagen van Peter Appel ziet dan zit de kans er zeker in dat deze onderweg is naar één van de vele filialen van Albert Heijn. Opzienbarend vind ik persoonlijk de prachtige colonne aan gele vrachtauto’s die het Jumboconcern langs de weg heeft, maar dat ter zijde.
Er zijn daadwerkelijk plannen geweest van het uit Zaandam opererende AH-concern. In het najaar van 1970 werden er – hoewel slechts kort – onderhandelingen gepleegd met het gemeentebestuur van Groningen te komen tot de vestiging van een zogenaamd ‘zelfbedieningswarenhuis’. De directie van Albert Heijn had in eerste instantie de gedachten laten gaan naar een stuk leeg industrieterrein van rond de twee hectare in de omgeving van het Eemskanaal, gelegen ten westen van de weg van de Verenigde Naties en gelegen tussen het oude Winschoterdiep en de Europaweg en – plein. Men was op zoek naar een stuk grond niet te ver weg van – wat men toen noemde – de bewoonde wereld, waarbij niet alleen een groot gebouw diende te komen maar ook voldoende ruimte zou zijn voor een gigantisch parkeerterrein, uiteraard met voldoende verbindingswegen.
Het ging om het grote stuk grond waar nu ondermeer de Barkmolenstraat is gevestigd en het daarachter braakliggende terrein waar in de komende tijd ook bouwactiviteiten zijn te verwachten. Een woordvoerder van het concern, mr. Kollen, meldde aan een verslaggever van het Nieuwsblad van het Noorden dat men ook nog andere terreinen als eventuele optie in Groningen had. Rond 1970 had de directie van Albert Heijn besloten een voorzichtige start te maken met dergelijke zelfbedieningswarenhuizen in de buurt van snelwegen. Zo werd in het voorjaar van 1971 een zogenaamd ZBW geopend in Vlissingen en stonden dergelijke projecten ook gepland in de directe omgeving van Leeuwarden en Maastricht, terwijl er in andere plaatsen ook dergelijke vestigingen werden voorbereid.
En in Zaandam was er al groots nagedacht over de plannen voor Groningen. Het ZBW zou een oppervlakte van rond de 6000m2 beslaan met aan de voorkant een parkeerterrein dat in principe drie keer zo groot zou worden als het gebouw zelf. Een van de voornaamste kenmerken was het gegeven dat verkoop, in vergelijking met warenhuizen in de binnenstad van Groningen, uitsluitend op de begane grond zou gaan plaats vinden. Naast de gebruikelijke sortering aan supermarktproducten zou er ook ruimte komen voor een uitgebreide sortering non-food producten.
Omdat het om een zelfbedieningswinkel ging dienden die non-foodproducten in principe draagbaar te zijn. Het zoeken naar bijvoorbeeld koelkasten en bankstellen werd bij voorbaat uitgesloten. Woordvoerder Kollen voegde eraan toe dat producten waar eerst door de gehele familie over gediscussieerd en gestemd diende te worden, uitgesloten waren tot opname in het productenpakket. Door een journalist van het Nieuwsblad van het Noorden werd hem nog gevraagd wanneer het warenhuis er zou komen in Groningen, waarop Kollen meldde dat het er eigenlijk al zou dienen te zijn. “Lukt het niet hier, dan weet ik nog een andere plek, namelijk daar waar het huidige voetbalstadion van GVAV in het Oosterpark is, want die gaan toch verhuizen.”
Wel, dat laatste duurde nog vele jaren alvorens de Euroborg er kwam. Albert Heijn zijn ZBW kwam er niet in Groningen.
Ik kan me niet herinneren dat ik ooit weer iets heb gelezen over de plannen tot bouw aan de Europaweg op een stuk terrein waarvan je zou kunnen zeggen dat het ten zuiden van het toenmalige Aagrunol terrein was gesitueerd. Al vrij snel na de eerste berichten inzake de eventuele komst van de grootgrutter werd er al melding gemaakt van een enorme bodemvervuiling in dat deel van de gemeente Groningen, waarbij ondermeer arseen en andere giftige stoffen waren aangetroffen. Het zou tot in 2008 duren alvorens het immense terrein geheel schoon verklaard werd en er geen enkele winkel werd gevestigd maar een nieuwe woonwijk, genaamd de Meeuwen.
Bron: Hans Knot – Foto’s Siebrand Wiegman, FocusGroningen