In Amsterdam is er nog steeds een kunstijsbaan in Amsterdam waarop, onoverdekt, kan worden geschaatst en zelfs het Nederlands Kampioenschap Marathon Schaatsen kan worden verreden. Op Nieuwjaarsdag 2023 was het rond de 14 graden dat de race voor dames werd gereden met als kampioene Irene Schouten. Ze won deze jaarlijkse wedstrijd voor de zevende achtereenvolgende keer. Wel maakten we bepaalde opmerkingen, toen de wedstrijd werd verreden want heel duidelijk werd het ons dat het heel veel geld maar ook energie had gekost om de baan tijdens het veel te warme weer voor de tijd van het jaar in optimale conditie te krijgen.
Het niet overdekt zijn van die baan bracht mij in gedachten naar 1970 toen er in Groningen ook een 400 meter baan was gepland in het Stadspark. Het aanleggen van de kunstijsbaan op zich was niet zo’n probleem maar het ontbreken van de nodige financiering bleek dit meer te zijn.
In principe was het de bedoeling de 400 meter baan op 1 oktober dat jaar officieel te laten openen maar ook was het de vraag of de baan er naast de bestaande ijshal, die op 1 april 1970 was geopend, er uiteindelijk zou komen. De gemeente dacht een oplossing te vinden door de bewoners van de gemeente Groningen te laten betrekken bij de beslissing en wel door een grootscheeps opgezette collecteactie te organiseren.
Het was de bedoeling via een grootschalige bliksemactie de nog ontbrekende f 300.000,– bijeen te krijgen met de hulp van een groot aantal collectanten. In een advertentie in het Nieuwsblad van het Noorden werd er een oproep gedaan om nog 500 collectanten te vinden die gezamenlijk huis aan huis in de Martinistad konden proberen het benodigde bedrag bijeen te krijgen. Men werd hiertoe ingezet op 1 oktober 1970 tussen 7 en half 10 in de avond onder het motto ‘Geef 2,5 uur voor jaren plezier.’
Na eerdere acties van de Stichting tot Bevordering van de IJssport in Noord-Nederland, die niet het verlangde resultaat hadden opgeleverd, meldde men dat van deze collecte het zou afhangen of met de inmiddels gestarte werkzaamheden in het Stadspark kon worden doorgegaan. Ten tijde van de oproep hadden inmiddels ruim zevenhonderd personen gereageerd op een dringende oproep in eerder geplaatste advertenties. Nog eens vijfhonderd collectanten, die zich konden melden via telefoonnummer 55602, waren nog broodnodig. Naast de huis-aan-huis-actie was er op donderdagavond 24 september ook gecollecteerd in de ijshal waar de ijshockeyinterland Nederland-Zweden werd gespeeld.
Voorts werden er in verschillende delen van de stad postkantoren en bankinstellingen in de avonduren geopend waar bijdragen konden worden afgegeven. Mocht de actie een succes worden dan zou spoedig daarna de aanleg van de 400 meter baan beginnen en hoopte de organisatie op een opening van de baan in december van 1970.
In de middag van 2 oktober werd bekend gemaakt dat de eventuele opbrengst van de collecte rond de halve ton zou liggen en zeker niet de beoogde 3 ton aan guldens had opgeleverd. De Kinderarts Hamming, die voorzitter was van de Stichting tot Bevordering van de IJssport in Noord Nederland, was echter niet teleurgesteld. Aan een journalist van het Nieuwsblad van het Noorden stelde hij zelfs tevreden te zijn daar de opbrengst aanzienlijk hoger was dan de hoogste bedrag van een collectie in de stad Groningen, die tot op dat moment gehouden. Het betrof een inzamelingsactie voor het Kankerfonds, die 30.000 gulden had opgebracht.
Men meldde tevens dat het bedrag nog eens hoger kon uitvallen want een aantal collectanten had na afloop het geld naar een bankfiliaal wensen te brengen maar kwam voor een gesloten deur omdat de filiaalhouder zich in de afgesproken tijd had vergist. Als het ging om de toenmalige nieuwbouwwijken Selwerd en De Paddepoel was de opbrengst, in vergelijking met andere stadswijken, minimaal te noemen. De inwoners van deze wijken zaten al een paar jaar te wachten op diverse faciliteiten, waaronder een zwembad en wensten hun geld liever te willen inzetten voor laatst genoemde faciliteit.
Individueel gezien vond het Stichting Bestuur veel giften van een gulden en af en toe een rijksdaalder. Men had echter liever gezien dat de gulle gever inderdaad gul was geweest en een donatie van minimaal vijf gulden had geschonken. Maar er was nog een mogelijkheid om de begroting rond te krijgen want volgens dokter Hamming was men ook met een aantal industriëlen in gesprek en hoopte men op een groot aantal sponsoren die via boarding reclame geld zouden inbrengen.
Ondertussen bleek het dat de werkzaamheden in het Stadspark om een 400 meter baan aan te leggen echter rustig in voortgang waren. Wel werd nog even de verantwoordelijke wethouder voor sportzaken, de heer W. Hendriks, gevraagd of er de mogelijkheid was dat de gemeente Groningen ging bijspringen om de benodigde gelden bijeen te krijgen. Op dat moment, op vrijdag 2 oktober 1970, vond hij het beter even af te wachten wat de gesprekken met de industriëlen zou gaan opleveren.
In december 1970 kon de oude natuurijsbaan in het Groninger Stadspark alsnog worden vervangen door een 400 meter lange kunstijsbaan. Maar van een echte ingebruikname was er geen spraken want dat zou pas in het seizoen 1971/1972 gaan plaats vinden. Reden was dat er problemen waren met de vriesinstallatie en er geen gedegen ijsvloer kon worden aangelegd.
Maar de daarop volgende jaren werden er, zowel door de jeugd als volwassenen, volop rondjes gedraaid waarbij ook inwoners van Selwerd en De Paddepoel regelmatig werden gespot. Ikzelf ben nooit een echte bedrijver van de schaatssport geweest terwijl ik wel mijn kinderen altijd heb aangemoedigd ook van deze tak van sport te gaan genieten.
Wel heeft de schaatssport op internationaal gebied altijd, samen met broer Jelle, mijn interesse gehad. We volgden alle EK’s en WK’s via de televisie zoveel mogelijk gezamenlijk, vulden de lijsten met rondetijden en eindtijden als ook de puntentelling altijd in en maakten er een mini archiefje van. En ja, op een bepaald moment in de jaren zeventig begonnen we ons af te vragen hoe het in de verre geschiedenis ging.
Dit resulteerde in vele zaterdagen door te brengen in het krantenarchief van het Nieuwsblad van het Noorden om de leggers, vaak per maand werden de kranten afgelegd en gebundeld, door te gaan om diverse resultaten van schaatswedstrijden op internationaal niveau vast te leggen. Zo ontstond een prachtige verzameling van uitslagen van wedstrijden en kampioenen, waarbij Groningen in de begin jaren van de schaatsport een belangrijke rol speelde op de toenmalige natuurijsbaan. Heden ten dage is elke uitslag als het gaat om EK en WK schaatsten terug te vinden op het internet.
Als het gaat om de uiteindelijk in 1972 in gebruik genomen kunstijsbaan dient niet onvermeld te blijven dat er in 1982 grote problemen ontstonden waardoor het gehele ijsseizoen geen gebruik kon worden gemaakt van de 400 meterbaan. Er was namelijk lekkage aan de ammoniak installatie, waarbij de herstelwerkzaamheden op lange termijn werden gezet.
Internationaal gezien was het een succes dat op de nieuwe 400 meter baan twee keer het Europese Kampioenschappen voor dames werd gehouden. Zowel in 1985 als 1987 werd dit in het Stadspark in de Martinistad Groningen gehouden. Het was een eer dat we de verslaggeving van beide wedstrijden mochten doen via de nog jonge lokale omroep Radio Stad. Wennie Eilers en Jelle Knot voor de verslaggeving vanuit het Stadspark terwijl ik uren lang vanuit de studio in Corpus den Hoorn de muziek en aanvullende informatie bracht.
Hans Knot 2023