Vandaag herinneren we ons de sterfdag van Jan de Roos uit Ureterp. Veertig jaar geleden is Jan overleden. Hij leefde van 23 november 1896 – 13 december 1979.

Jan de Roos – in de stad Groningen ook Jan Roos genoemd – was tot zijn overlijden een begrip in Groningen, Friesland en Drenthe. Getooid met slipjas, hoge hoed, kettingen en medailles trok hij zingend van dorp tot dorp. Hij had een wandelstok waarmee hij zijn strofen kracht bijzette en omstanders op afstand hield. Hij boog af en toe diep door de knieën om zijn hoge halen te benadrukken en zong met een onnavolgbaar vibrato. “Ik tril graag”, vertrouwde hij in die jaren een verslaggever toe, “En dat door de knieën gaan, dat doe ik voor de reclame. Als je van die buigingen maakt moeten ze wel kijken”

Jan de Roos werd geboren in het Friese Siegerswoude bij Ureterp op op 23
november 1896, hij kwam uit een gezin van totaal 11 kinderen.

Na een ongeval in militaire dienst werd Jan vanwege psychische schade
afgekeurd; hij ontving daarvoor een invaliditeitsuitkering.
Hij huwde te Bedum in 1931 de 18-jarige dienstbode Siebrigje Dorst
(1912-1982) uit Bedum, die zich in augustus 1941 van hem liet scheiden en
later hertrouwde. Het echtpaar kreeg vijf kinderen, die door de
Kinderbescherming elders werden geplaatst.

In de crisistijd van rond 1930 gaat hij, om zijn inkomen als steuntrekker
te verbeteren voor het eerst zingen. Al gauw heeft hij door dat, ondanks
zijn “ongeschooldheid als klassieke zanger” hij met zingen aangevuld met
veel theater goed kan verdienen.

Rond dezelfde tijd vertrekt hij uit Ureterp en vestigt hij zich in
Groningen waar hij zijn hele verdere leven heeft gewoond. Van hier uit gaat
hij dagelijks op stap door de drie noordelijke provincies om zijn
“zangkunst” ten gehore te brengen.
Hij is een begrip in de regio. Getooid met slipjas, hoge hoed, kettingen en
medailles kun je hem overal zingend aantreffen. De meningen over zijn
kwaliteiten als zanger zijn verdeeld. Sommigen vinden het niks, weer anderen
zien in hem een kleurrijk fenomeen.

Als een lokale curiositeit wordt hij in 1970 gepresenteerd in ‘De vuist’
van Willem Duys. Tot een echt gesprek komt het nauwelijks en zingen lukt ook
niet.
Maar toch krijgt hij van de gastheer weer lintjes opgespeld, waarvan een
met de vermelding ‘Eerste prijs AVRO-voetbaltoernooi’. Een nieuwe trofee
voor de slipjas van Roos, die is bedekt met medailles, lintjes,
hondenpenningen, reclamebuttons en kettingen.
Zijn mooiste vindt hij die van de ‘Aanstaande ridder van de Kouseband’.
Veel mensen denken dat Jan Roos arm is, een beetje gek, zielig of
misbruikt.

Hij wordt uitgelachen door de gasten in ‘De vuist’, wordt rondgereden opeen wagen
tijdens het Eelder bloemencorso – de wagen heet ‘De Roos van
Groningen’ – ontvangt een Academieprijs in Franeker, zingt voor de studenten van Vindicat, wordt gepest door straatjeugd: Roos doet het allemaal ‘voor de kunst’.

Rond 1975 stopt hij langzamerhand met zingen. Zijn gezondheid gaat achteruit en hij belandt een aantal keren in het ziekenhuis. Op 13 december 1979 is hij op 83-jarige leeftijd overleden en wordt hij begraven op het kerkhof in Ureterp.

Bron: Wikipedia
Foto’s: Jan Hendrik van der Veen