Zo’n 270 kilometer spoor in Groningen en Friesland wordt voor 2030 uitgerust met het moderne spoorbeveiligingssysteem ERTMS (European Rail Traffic Management System). Dat voornemen heeft staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat). Het Rijk en de provincies Groningen en Fryslân investeren samen onder andere in het ombouwen van de treinen en het opleiden van personeel. De komende tijd zullen de afspraken tussen de betrokken partijen worden vastgelegd.
Het huidige treinbeveiligingssysteem ATB (Automatische Trein Beïnvloeding) is aan vervanging toe. Door nu niet meer te investeren in het oude systeem, maar eerder dan gepland over te stappen op ERTMS bespaart het Rijk 60 miljoen euro. Dit bedrag wordt geïnvesteerd in materieel en opleidingen. Hierdoor dalen de kosten voor de provincies Groningen en Fryslân die als concessieverlener verantwoordelijk zijn voor het vervoer op deze regionale lijnen.
Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat): “Door de Noordelijke regionale spoorlijnen van ERTMS te voorzien, creëren we een proeftuin waar we veel van kunnen leren. Groningen en Fryslân hebben eerder al laten zien dat ze graag vooroplopen met innovatieve spoorprojecten. De proeven met zelfrijdende treinen en waterstoftreinen zijn hier mooie voorbeelden van.”
Zelfrijdende treinen
Ook voor reizigers heeft het treinbeveiligingssysteem ERTMS voordelen. Zo verhoogt het systeem de veiligheid op het spoor en kan het spoor efficiënter worden gebruikt, waardoor er meer treinen kunnen rijden en de betrouwbaarheid van de dienstregeling wordt vergroot. Ook kunnen in de toekomst mede dankzij ERTMS zelfrijdende treinen worden ingezet.
Gedeputeerde Fleur Gräper-van Koolwijk (provincie Groningen): “Nu al kiezen voor ERTMS is een goed en logisch besluit. Hierdoor kunnen we de regionale treinen uitrusten met het modernste beveiligingssysteem en kan personeel al worden opgeleid om te werken met ERTMS. En zetten we stappen om zelfrijdende treinen in de toekomst mogelijk te maken. We laten hiermee opnieuw zien dat wij innovaties omarmen en koploper willen zijn als het gaat om een modern en duurzaam OV.”
Gedeputeerde Avine Fokkens (provincie Fryslân): ”We zijn trots op onze spoorverbindingen in Noord-Nederland. ERTMS maakt die nóg betrouwbaarder. Ook wordt het aanpassen van treindiensten eenvoudiger en goedkoper.”
CEO John Voppen (ProRail): “We zien dit als een mooie kans om eerder ervaring op te doen met ERTMS in de praktijk en met de bijbehorende processen. Met ERTMS gaan we treinen digitaal besturen en beveiligen. De invoering van ERTMS is van levensbelang voor het spoor en voor Europa. Niet invoeren is geen optie, het is noodzakelijk: we moeten met de tijd mee. Het huidige systeem is gebaseerd op oude analoge techniek.”
CEO Anne Hettinga, (Arriva Nederland die het personenvervoer op deze ERTMS-trajecten levert): “Wij hechten als Arriva veel waarde aan veiligheid en innovatie. In Limburg doen we al ervaring op met de inbouw van ERTMS. Het is fijn dat dit in het Noorden nu opvolging krijgt en we ook daar het spoor veiliger en beter kunnen benutten.”
Voor de aanpassingen aan het spoor zal het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat meer dan 300 miljoen euro uittrekken. Daarnaast bedragen de kosten voor het ombouwen van zo’n 70 treinen en het opleiden van 200 FTE personeel 90 miljoen euro. Hiervan zal 60 miljoen euro door het Rijk worden betaald, 20 miljoen euro door de provincie Groningen en 10 miljoen euro Friesland. Naar verwachting kan in 2026 op het traject Harlingen Haven- Leeuwarden met ERTMS worden gereden.
Nieuwe standaard
Spoorlijnen in heel Nederland worden voor 2050 van het treinbeveiligingssysteem ERTMS voorzien. Dit systeem is veiliger en zorgt ervoor dat treinen dichter op elkaar kunnen rijden, waardoor er bijvoorbeeld meer treinen kunnen rijden. In Europa is afgesproken dat dit systeem de Europese standaard wordt, waardoor grensoverschrijdend treinverkeer voor zowel personen als goederen gemakkelijker kan plaatsvinden. Voordat op het nieuwe systeem kan worden overgestapt, is het nodig om het spoor aan te passen. Ook worden er zo’n 1300 treinen omgebouwd en ruim 15.000 medewerkers opgeleid om met ERTMS te kunnen werken. Op een aantal baanvakken in Nederland is ERTMS al in bedrijf, bijvoorbeeld op de Betuweroute en de Hanzelijn.
Foto’s: Jan Hendrik van der Veen